Burgerschap en de dialoog

In dialoog betekenisvolle vragen onderzoeken en werken aan burgerschap

Burgerschapsonderwijs draait in essentie om de vraag Wat is goed samenleven? Toegespitst op de democratische rechtsstaat stelt deze vraag het onderwijs voor grote uitdagingen:

Welke vaardigheden hebben leerlingen nodig om goed te functioneren als diversiteit het uitgangspunt is?
Hoe is een school in te richten als een oefenplaats voor het ontwikkelen van die vaardigheden, die tevens dient als ruimte voor de persoonsvorming van de leerlingen?
Hoe maken we de waarde van democratisch samenleven waarneembaar?

Omdat de visie op burgerschapsvorming nauw samenhangt met de identiteit van een school, bepalen scholen zelf goeddeels hoe ze invulling geven aan burgerschapsonderwijs. Ze doen dat vanuit hun eigen tradities, geschiedenis en praktijk. Het ontwikkelteam Burgerschap van curriculum.nu formuleert de volgende formele taak van burgerschapsonderwijs:

het nadenken over de betekenis van de basiswaarden van de democratische rechtsstaat (vrijheid, gelijkheid en solidariteit), en jezelf daartoe leren verhouden.

Vanzelfsprekend staat het scholen vrij om hieraan andere begrippen toe te voegen die de morele betrokkenheid van mensen tot anderen uitdrukken. Denk aan rechtvaardigheid, (naasten)liefde, (maatschappelijke) verantwoordelijkheid, volwassenheid, vergeving, flexibiliteit, autonomie, macht, duurzaamheid, …

Tijdens onze Beroepsopleiding Socratisch gespreksleider leer je hoe je leerlingen met een open, onderzoekende/vragende houding gestructureerd kan laten nadenken over deze en andere thema’s. Daarbij leer je ook:

hoe je maatschappelijk controversiële kwesties met leerlingen onderzoekend bespreekt;
hoe je binnen de school oefenplaatsen creëert waarin leerlingen gezien en gehoord worden; een vrije ruimte (scholè) waarin ze persoonlijke ervaringen en handelingsperspectieven kunnen delen en onderzoeken, zonder direct te oordelen en met respect voor andermans opvattingen;
hoe je actief burgerschap/leerlingparticipatie bevordert: Wat kunnen leerlingen bijdragen aan de school, de wijk, de gemeente, het land en uiteindelijk aan de wereld? Acties voor goede doelen, vieringen, leerlingenraad, in contact komen/activiteiten met andere culturen, ouderen, gehandicapten, …
hoe je leerlingen leert geschillen en verschillen op een constructieve manier te bespreken, hoe ze kunnen bemiddelen bij kleine incidenten én hoe ze conflicten geweldloos kunnen oplossen;
hoe je een dialoog begeleidt waarin de deelnemers (leerlingen én collega’s) zelfkennis ontwikkelen, zicht krijgen op wat hen werkelijk beweegt en richting kiezen in hun persoonlijke leer- en ontwikkelproces.

In deze opleiding ontlenen we de basistechnieken van de dialoog aan de zogenoemde socratische methode. Volgens Socrates dragen goede dialogen bij aan de morele ontwikkeling van de deelnemers. De dialoog in het onderwijs kan dan ook sterk bijdragen aan de ontwikkeling van burgerschapsvaardigheden.

Je nodigt gespreksdeelnemers uit:

zich te verplaatsen in de ander en hem/haar te erkennen als gelijkwaardig
een onderzoekende houding te ontwikkelen
consequenties af te wegen en te reflecteren op hun keuzes
zich te houden aan spelregels, zoals het tonen van betrokkenheid, nauwkeurig luisteren, actief vragen stellen en elkaar uit laten praten.

Interesse?

Heeft u interesse in deze opleiding, of in een workshop of studiemiddag over het thema Burgerschap & de dialoog? Laat het ons weten via het contactformulier of neem telefonisch contact met ons op (zie hieronder).